Bác sĩ thăm khám cho các bệnh nhi.

Thời điểm giao mùa, khi thời tiết thay đổi thất thường giữa nắng nóng và mưa ẩm, là điều kiện thuận lợi để nhiều dịch bệnh bùng phát, trong đó, bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ đang có dấu hiệu gia tăng đáng lo ngại. Tuy không phải là căn bệnh mới, nhưng sự chủ quan của phụ huynh và người chăm sóc trẻ trong việc phòng ngừa và phát hiện sớm đang khiến nhiều ca bệnh diễn biến nặng, gây biến chứng nguy hiểm. Thực tế tại khoa Nhi, BVĐK Phúc Thọ cho thấy số ca mắc tay chân miệng đang có chiều hướng gia tăng, đặc biệt ở nhóm trẻ dưới 5 tuổi. Do đó, cha mẹ cần nâng cao cảnh giác, tuyệt đối không được lơ là trong công tác phòng chống dịch bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ. Bởi đây là bệnh truyền nhiễm do vi rút đường ruột gây ra, lây từ người sang người chủ yếu theo đường tiêu hóa, dễ gây thành dịch. Tác nhân gây bệnh thường gặp là Coxsackie virus A6, A10, A16 và Enterovirus 71 (EV71).

BSCKI Nguyễn Thị Hải – khoa Nhi, BVĐK Phúc Thọ cho biết: Trong tháng 9, khoa Nhi tiếp nhận 14 ca mắc tay chân miệng. Tình hình dịch bệnh tay chân miệng có chiều hướng tăng so với những tháng trước. Độ tuổi thường mắc tay chân miệng là những trẻ từ 18 – 36 tháng, những trẻ này đều đang học mẫu giáo. Bệnh thường bắt đầu bằng những biểu hiện khá nhẹ nên dễ bị bỏ qua. Trẻ có thể sốt nhẹ, xuất hiện ban đỏ hoặc bọng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, gối, mông… và loét miệng gây đau khiến trẻ quấy khóc, bỏ ăn. Các triệu chứng này đôi khi bị nhầm với viêm loét miệng thông thường hoặc dị ứng da. Nếu cha mẹ thấy trẻ có đồng thời nhiều biểu hiện trên, nhất là khi xuất hiện loét miệng và ban ở tay chân, cần đưa trẻ đi khám ngay để được chẩn đoán và hướng dẫn chăm sóc đúng cách.

Bệnh tay chân miệng có thể diễn tiến nhanh. Nhiều phụ huynh thường nghĩ bệnh này nhẹ, tự khỏi nên chủ quan điều trị tại nhà mà không theo dõi sát sao. Nhưng thực tế, bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não - màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời. Các trường hợp biến chứng nặng thường do EV71.

Về công tác tiếp nhận bệnh nhi mắc tay chân miệng, BSCKI Nguyễn Thị Hải chia sẻ: “Tại khoa Nhi, BVĐK Phúc Thọ đã bố trí phòng khám sàng lọc riêng cho bệnh nhân nghi mắc tay chân miệng để phân luồng ngay từ ban đầu. Những ca nhẹ được hướng dẫn chăm sóc tại nhà, phụ huynh được tư vấn chi tiết về chế độ ăn uống, vệ sinh và hẹn lịch tái khám. Các ca có dấu hiệu cảnh báo được nhập viện điều trị nội trú. Bên cạnh đó, công tác kiểm soát nhiễm khuẩn luôn được đặt lên hàng đầu từ khử khuẩn bề mặt, giường bệnh, đồ chơi đến hướng dẫn phụ huynh rửa tay thường xuyên, hạn chế người nhà ra vào khu điều trị. Những biện pháp này nhằm bảo đảm an toàn, tránh lây nhiễm chéo trong bệnh viện.”

Cha mẹ tuyệt đối không chủ quan với bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ.

“Cha mẹ cần nhận biết bệnh sớm để xử lý kịp thời. Triệu chứng bắt đầu xuất hiện sau khi nhiễm vi rút từ 3-6 ngày. Biểu hiện sớm nhất là mệt mỏi, sốt nhẹ, đau họng, chảy dãi, sổ mũi diễn ra trong vài ngày, có thể nôn, tiêu chảy sau đó sang giai đoạn toàn phát. Đầu tiên là sự xuất hiện các mụn nước ở niêm mạc miệng, thường là ở mặt trong má, lợi, mặt bên của lưỡi, họng; các mụn nước có kích thước nhỏ nằm trên nền niêm mạc viêm đỏ. Các mụn nước trong miệng thường dập vỡ rất nhanh tạo ra các vết trợt loét rất đau rát làm trẻ khó ăn uống. Tiếp theo, xuất hiện các mụn nước, bọng nước ở bàn chân, bàn tay, khuỷu tay hoặc có thể ở mông, gối, đùi.” – bác sĩ Hải lưu ý.

Chị Nguyễn Thị H., mẹ của bé Nguyễn Bảo H. – bệnh nhi đang điều trị tại khoa Nhi cho biết: “Lúc đầu con sốt nhẹ, chảy dãi nhiều nên tôi nghĩ con mọc răng. Hai hôm sau con lười bú, khóc khi ăn, mới phát hiện có những nốt đỏ nhỏ trong miệng và ở mông. Tôi đưa con đến BVĐK Phúc Thọ thăm khám thì bác sĩ chẩn đoán mắc tay chân miệng. Nếu biết sớm hơn thì tôi đã cho con đến khám ngay từ đầu. May mắn là được điều trị kịp thời.”

Về hướng dẫn chăm sóc và xử trí tại nhà, bác sĩ Hải cho biết: “Với những ca nhẹ, có thể chăm sóc tại nhà dưới sự tư vấn của nhân viên y tế. Xịt Delicaderma 5–6 lần/ngày ngay khi phát hiện mụn nước để ngăn lan rộng. Bổ sung kẽm và tăng đề kháng cho trẻ, kết hợp chế độ ăn uống đủ chất, mềm, dễ nuốt. Vệ sinh miệng cho trẻ mỗi ngày bằng dung dịch sát khuẩn nhẹ hoặc nước muối sinh lý. Nếu nốt mụn vỡ, có thể tắm bằng dung dịch thuốc tím loãng để tránh nhiễm khuẩn. Theo dõi chặt chẽ nếu trẻ sốt cao không hạ, sốt trên 39°C hoặc kéo dài trên 48 giờ; nôn ói nhiều; lừ đừ hoặc kích thích; không bú hoặc ăn bú quá ít; giật mình; thở nhanh, khó thở; da nổi vân tím (nổi bông); hôn mê, co giật cần đưa đến cơ sở y tế ngay.”

Để phòng ngừa bệnh và ngăn chặn sự lây lan, các bác sĩ khoa Nhi, BVĐK Phúc Thọ khuyến cáo cha mẹ cần thực hiện nghiêm túc các biện pháp sau: Cho trẻ ăn chín, uống sôi. Dụng cụ ăn uống phải rửa sạch, ngâm nước sôi trước khi dùng. Không mớm, nhai thức ăn cho trẻ. Không để trẻ ngậm tay, ngậm đồ chơi, ăn bốc. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là sau khi thay tã, trước khi ăn. Không dùng chung vật dụng cá nhân như khăn mặt, chén, ly, đồ chơi. Vệ sinh đồ chơi, bề mặt tiếp xúc hàng ngày (sàn nhà, tay nắm cửa, mặt bàn…) bằng dung dịch sát khuẩn. Cách ly trẻ mắc bệnh trong 10 - 14 ngày, không cho đi học hay đến nơi đông người. Theo dõi chặt chẽ sức khỏe của trẻ trong gia đình, trường học để phát hiện sớm, báo ngay cho cơ sở y tế khi có dấu hiệu bất thường.

Trước tình hình dịch bệnh tay chân miệng có nguy cơ bùng phát, BVĐK Phúc Thọ đã tăng cường truyền thông phòng bệnh cho cha mẹ. Phối hợp với các trường học, trạm y tế giám sát dịch tễ. Đảm bảo cơ sở vật chất, nhân lực và thuốc men sẵn sàng tiếp nhận điều trị bệnh nhi tay chân miệng

“Hiện nay, ở Việt Nam chưa có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng, nên việc phòng ngừa chủ yếu vẫn là giữ gìn vệ sinh và nâng cao ý thức của người lớn. Cha mẹ cần trang bị kiến thức nhận biết sớm, xử lý đúng cách và tuân thủ cách ly để bảo vệ con em mình và cộng đồng.” – bác sĩ Hải nhấn mạnh.

Việt Nam